‘De vruchten van de Geest zijn zoet en sappig’ door ds. Matthy Bijleveld op 27 mei 2018

Beste allemaal, iedereen hier aanwezig, ieder gelovig op zijn of haar wijze,

We kunnen ons het voorstellen: Iemand zoekt Jezus op voor een ontmoeting.
Genaamd Nicodemus. Ze hadden beter kunnen gaan wandelen, maar misschien was het te heet. Wandelen is een mooie manier om met elkaar van gedachten te wisselen. Je hoeft elkaar niet aan te kijken, dat maakt het praten gemakkelijker. Nicodemus is een onderwijzer en hij herkent in Jezus een collega. De tekenen die hij doet , maken Nicodemus nieuwsgierig naar de onderwijzer Jezus.

‘Alleen als je van God gekomen bent kun je zulke tekens doen.’ Jezus antwoordt daarop bevestigend: ‘amen’. Zo is het, zo is het. Nicodemus wil natuurlijk weten hoe het zit.
Die band tussen Jezus en God. Een echte ontmoeting gaat altijd over hoe het werkelijk is. (…)

Maar Jezus gaat daar op een eigen manier op in. Hij zegt: ‘Alleen als je opnieuw geboren wordt kun je het koninkrijk van God zien.’ En dan begint de spraakverwarring tussen hem en Nicodemus. En de Evangelist Johannes is daar de veroorzaker van. Waarom?

Johannes’ verslag is niet moeilijk geschreven, zijn stijl is eenvoudig, hij bouwt zijn zinnen niet moeilijk op. Er zit weinig variatie in de woorden die hij kiest.
Maar wat opvalt bij Johannes is dat hij bepaalde woorden op verschillende manieren gebruikt. Dat doet hij in een gewone betekenis en in een soort religieuze of juist psychologische betekenis.
Dat heeft tot gevolg dat de mensen met wie Jezus in gesprek raakt hem niet direct begrijpen. Wat je direct begrijpt is vaak te gemakkelijk.
Alles op de tv is erop gericht dat iedereen het direct begrijpt, met als gevolg dat de simpele en meestal slechtste oplossing gemeengoed wordt.
De werkelijkheid word je plat (eendimensionaal) voorgeschoteld. (Waardoor het zonder inhoud wordt.) Terwijl dat voorbij gaat aan alles wat er nog meer is. (Het imperfecte en afwijkende wordt weggelaten. Terwijl dit tot nadenken aanzet.)

Het niet direct begrijpen is precies wat hier tussen Jezus en Nicodemus gebeurt.
Als Jezus tegen zijn gesprekspartner zegt:
‘Alleen wie opnieuw geboren wordt kan het Koninkrijk van God zien’, bedoelt Jezus iets anders dan Nicodemus hoort.
Het Griekse woord  voor opnieuw is ‘anootèn’. Dit betekent zowel ‘van bovenaf’ als ‘nog een keer’. Het woord is ‘vorst’. Hoor je dan ‘dat het vriest’? Of hoor je de betekenis ‘koning’?…

Als Jezus zegt: ‘Je kunt het Koninkrijk van God alleen zien als je ‘opnieuw’ wordt geboren
gebruikt hij het woord ‘opnieuw’ in een psychologische betekenis, terwijl Nicodemus het woord ‘opnieuw’ hoort in zijn gewone betekenis van ‘nog een keer’.

En dan zie je dat ze langs elkaar heen praten. Hoe vaak maken we dit zelf ook mee.
Je vertelt elkaar iets maar je merkt dat de ander je niet begrijpt.
‘Zit zij met haar gedachten ergens anders?’ ‘Hoe komt het dat we elkaar niet bereiken?’ Vaak weten we niet hoe we deze spraakverwarring kunnen stoppen.
‘Laat maar’, denk je al gauw, ‘verspilde moeite’. In plaats van het gesprek over een andere boeg te gooien en het begrijpen van elkaar een nieuwe kans te geven.
Je kunt bv zeggen: ‘Ik heb het idee dat we elkaar niet goed begrijpen, wat bedoel je eigenlijk?’…

Jezus gebruikt dus de psychologische betekenis van het woord ‘opnieuw’, hij zegt dan:
‘Je kunt pas het Koninkrijk van God zien als je van bovenaf geboren wordt.’
Van bovenaf dat is uit de hemel.
‘Als je van bovenaf geboren wordt’ hoef je dus niet nog een keer als volwassene geboren worden uit je moeder, zoals Nicodemus het hoort,  daarvan zegt hij terecht, dat dit niet kan.

Nee, van bovenaf gaat over de sfeer van de hemel, de sfeer van de Geest.
Net na Pinksteren is het niet zo vreemd om het over de werking van de Geest te hebben.
Die waait waar heen zij wil. Zij is ongrijpbaar, maar ráákt je wel.
De Geest die tussen mensen is. Die maakt dat jij jezelf overstijgt.
Dat je af en toe tot een betere uitvoering van jezelf in staat bent.
Je doet iets voor een ander voor niets. Gewoon gratis.
Niet om er zelf beter van te worden. Sóms kunnen we dat.
Dan schuiven we onze belangen opzij.
Tonen we elkaar onze dienstbare en belangenloze gezicht.
Daar kun je soms zelf versteld van staan.
De Geest die tussen mensen speelt kan dat in je teweeg brengen.

Met andere woorden uit de bijbel:
‘Christenen leven in het vlees’,  dat wil zeggen: onder menselijke voorwaarde én ze leven naar de Geest. Zoals we dit in de brieven van Paulus kunnen lezen,
die het probeert uit te leggen voor zijn tijd, tot aan Rome toe, het New York van zijn tijd.
Daarom zijn de gaven van de Geest en de vruchten van de Geest belangrijk voor een christelijk leven.
Voor een leven in de sfeer van het Koninkrijk van de hemel/God.
Men herkent de werking van de Geest aan haar vruchten staat in de brief aan de Galaten.
De vruchten zijn sappig en zoet. Het horen ervan doet al goed:
liefde, vreugde, vrede, vriendelijkheid. goedheid, geloof in de toekomst, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.
Daar is niet iets bij wat je religieus of spiritueel zou kunnen noemen.
Je kunt het net zo goed psychologisch noemen. Het is de werking van de menselijke geest, die vrijgemaakt is door een heilig besef van wat er direct om je heen is.

Als wij denken aan onze wereld en wat er gebeurt kan een pessimistisch gevoel zich meester van ons maken.
Als wij denken aan alles wat beter had gekund in ons eigen leven kan dat sombere gevoel ons ook te pakken krijgen…
Maar ondanks dit is er een andere wind mogelijk, een briesje is soms ook voldoende.
In de Geest van Jezus leven wij verder.

Wij gaan aan de wandel en verwachten elkaar te ontmoeten.
Ongedwongen en vrij. Ieder is goed genoeg voor een ontmoeting.

De ontmoeting tussen Nicodemus en Jezus vond niet al wandelend plaats,
want Nicodemus was bang dat iemand het zou zien. Wij hoeven niet bang te zijn.
Wat maakt het ons uit als iemand ons ziet?
Wij gaan het bos in, mediterend op de vruchten van de Geest.
En door de bomen zien wij daardoor juist het bos! Amen.