‘De kracht van het woord’ door Ds. Matthy Bijleveld op 13 mei 2018

Gemeente van Christus, ieder hier aanwezig,

“Wat past het beste bij u, jou of mij: ‘Geschreven woord?” of ‘Gesproken woord’?
‘Wie van ons luistert bv liever naar de radio dan dat hij of zij de krant leest?’ …
Of: Wie van ons hoort liever een preek dan dat hij of zij de Kerkklanken leest?…
Wat hebt u gehoord of gezien deze week? Maar niet te vergeten:
De nieuwe Kerkklanken viel deze week in de bus! Welk stukje is u bijgebleven?
Men zegt wat ons tot  protestanten maakt is de nadruk op het woord.
Katholieken hebben rituelen, protestanten hebben woorden.
We zeggen dat we zingen mooi vinden en het zitten in een eeuwenoud gebouw,
maar we komen toch eigenlijk wel voor het Woord.
Een preek heet tegenwoordig overweging en is een uitleg en toepassing van de gelezen woorden.
Het moet ons troost bieden. Hoop geven en prikkelen.
Omdat woorden, als ze werken een appèl doen op mensen.
Het prachtige begin van Genesis en het schitterende begin van het Evangelie naar Johannes gaan over de kracht van het Woord.
In den beginne was het woord.
Door woorden te spreken wordt de werkelijkheid geschapen.
Het woord wordt zelfs God genoemd. Verbazingwekkende teksten.
Zonder woorden begrijpen we elkaar niet. Hoewel?
Ook geldt dat woorden juist verwarring tussen mensen kunnen brengen.
Soms zeggen we de verkeerde woorden op het verkeerde moment.
En toch kunnen we niet zonder woorden. Met woorden proberen we elkaar te bereiken.
Proberen we elkaar dingen die voor ons belangrijk zijn duidelijk te maken.
Soms praten we veel maar zeggen we weinig.
Want woorden kunnen ook verbergen wat we eigenlijk bedoelen.
Vorige week zei dominee Jan Hommes in deze kerk dat het belangrijk is dat je je uit.
‘Hou jezelf niet in.’ Tenminste niet altijd. Op dat thema ga ik vandaag verder.
We komen naar de kerk om een woord te horen dat ons bevrijdt.
We zoeken naar woorden die ons leven dragen. Zodat we het leven aan kunnen.
We hopen een woord van God te ontvangen. In de kerk kan God ter sprake worden gebracht?
Maar liever niet als afsluitende deksel op ieder potje.
De Naardense bijbelvertaling zegt:
“Bij begin, en dan wordt Genesis bedoeld, is er spreken geweest.
Het spreken is God nabij geweest. Ja, God, is het spreken geweest;
het is geweest bij begin, God nabij, alle dingen zijn daardoor geworden.
Wij léven van woorden.
Woorden van troost en woorden die helen: ‘zijn als gouden appels op een zilveren schalen’.
Kostbaar.
Als we ons verdrietig voelen en iemand spreekt troostrijke woorden dan kunnen we daar een tijd mee vooruit. Maar als de wonden dieper zijn komen we met troost alleen niet goed uit.
Gaan we terug naar het Evangelie naar Johannes dan wordt het Woord in verband gebracht met het leven en het licht.
Het Woord hoort bij het leven en bij licht. In het woord was leven en het leven was licht voor de mensen.
Na een lange winter verlangen we naar nieuw leven, verlangen we naar licht.
Dat is wat het Woord voor mensen is. Leven en licht.
Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.
We zeggen in de kerk: Het licht dat een mens verlicht schijnt voor ons in Jezus.
Hij was het vleesgeworden woord in de wereld.
Omdat niemand God ooit heeft gezien zag Jezus als zijn taak ons God te laten kennen.
Maar eigenlijk zoeken wij nog steeds zelf opnieuw.
Hoe Jezus als Woord en Licht voor mensen in het leven werkt kan heel verschillend zijn.
-Voor sommigen is hij een persoonlijke verlosser.
Iemand die de zonden op zich neemt, zodat zij vrij voor God kunnen staan.
-Voor anderen zijn het de woorden die hij heeft gesproken en de dingen die hij heeft gedaan die bevrijding geven en verlossend uitwerken.
Dat zijn maar woorden.
Het gaat natuurlijk om de praktijk. Het is beter om geloof niet op te bergen in woorden.
Kenmerkend voor mensen is dat ze heel veel bezig zijn met zichzelf.
We willen wel beter contact met elkaar maar weten vaak niet hoe we de ander kunnen bereiken.
Hoe kun je zo met elkaar praten dat je elkaar begrijpt?
Daarvoor moet je durven vertellen wat je echt bezighoudt en je moet nieuwsgierig zijn naar de ander. Op een gezonde manier. Dat we zeggen wat ons hoog zit. Daarvoor moet je woorden hebben. Dat helpt echt.
Als je er woorden voor hebt.
Eerst bij je zelf en vervolgens om ze uit te proberen op anderen. Misschien zijn we daar bang voor
omdat we dat niet hebben geleerd je zo te uiten. Misschien zijn we bang omdat we bang zijn voor de kracht van het woord. Want behalve genezen en troosten kunnen woorden ook bezeren en dingen tussen mensen kapot maken. Die ervaring hebben we allemaal wel eens gehad.
Soms waren wij het zelf die te scherpe woorden spraken…
Toch is het belangrijk dat we het wel proberen. Omdat je alleen met woorden van troost niet verder komt.
Misschien wel voor een poosje maar niet voor de lange duur.
Het waarachtige licht, Jezus, woord dat ons licht en leven brengt en ons oproept tot liefde wil ons verlossen van onze eenzaamheid.
Ons stil houden houdt ons gevangen en maakt ons onnodig eenzaam.
Jezus’ licht en leven wil ons met onszelf en met elkaar verbinden.
Dat is geen geweldig interessante theologie.
Maar een interessante theologie helpt mensen niet van hun eenzaamheid af.
Mensen raken eerder opgesloten in hun geloofsideeën en zetten zich zelf klem.
Geloven wordt zo iets heel angstigs; namelijk of je wel het juiste gelooft.
Denken we dat Jezus daarvoor is gekomen? Nee natuurlijk niet!

Werkelijke bevrijding en verlossing begint daar waar mensen gewoon het leven léven
en de werkelijkheid van hun leven onder ogen komen.
Dat je bijvoorbeeld niet weg loopt voor wat je bang of boos maakt.
Of wat er ook maar is wat je liever niet wil dat er is.
Dat we ons niet opgesloten hoeven voelen in ons leven, omdat we verbonden voelen met onszelf en anderen.
Niet alleen met de familie, niet alleen met de vrienden, maar eigenlijk met ieder mens. Een ander kan niet weten wat er zich in ons hoofd afspeelt.
Zo weten wij ook niet wat er in het hoofd van een ander mens omgaat. Als je wilt dat een ander dat weet moet je dat laten weten. Ons tegenover elkaar uiten vraagt moed en vertrouwen.
Het kan zijn dat de ander ons in eerste instantie niet begrijpt. Maar je kunt bij elkaar altijd op een gesprek of gesproken of geschreven woorden terugkomen. Dat geeft lucht. Niets is definitief. We kunnen elkaar vragen: ‘Wat bedoelde je precies toen je laatst zei…?’
In de kerk proberen we in de Geest van Jezus, die sfeer van geloof en vertrouwen met elkaar werkelijk te hebben. Dat maakt levendig en vrij.
En ja, het is ook wáár dat je in sommige situaties beter kunt zwijgen. Omdat je oprecht geen of weinig woorden hebt. In je nabijheid, je aanwezigheid kan veel liefde schuilen.
We zingen hier in de kerk:“De Heer heeft mij gezien en onverwacht ben ik opnieuw geboren en getogen.”
Of: “Alles wat adem heeft love de Here, zinge de lof van Israëls God.
Zolang ik hier in het licht mag verkeren, roem ik zijn liefde en prijs mijn lot.”
En ook:“Liefde waagt zichzelf te geven, ademt op van goede trouw.
Liefde houdt ons in het leven,- daarop hebt Gij ons gebouwd.”
In deze geest bevestigen wij vandaag twee nieuwe ambtsdragers.
Daarvoor zij we dankbaar. Zij kunnen in vrijheid hun taak verrichten, in verbondenheid met ons allemaal. Niet gedragen door een theorie van woorden, maar door een geloof dat eenzaamheid opheft en rechtvaardigheid wil voor iedereen.

Amen.